Morfologia krwi - jak zinterpretować wyniki badania?

Morfologia krwi jako badanie profilaktyczne wykonywane okresowo przez osoby nie odczuwające żadnych dolegliwości, może pozwolić wykryć chorobę w jej wczesnym, bezobjawowym okresie. Każdy natomiast, kto odczuwa któryś z objawów: przewlekłe zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, szybkie chudnięcie, częste zapadanie na infekcje lub skłonność do siniaczenia się, powinien obowiązkowo wykonać to proste i tanie badanie.

Morfologia krwi - główne parametry
Na wydruku morfologii otrzymanym z laboratorium znajdziemy szereg parametrów, często oznaczonych skrótami, pochodzącymi od nazw angielskich. Odczytując wynik, w pierwszej kolejności zwracamy uwagę na: liczbę leukocytów (WBC), liczbę erytrocytów (RBC), stężenie hemoglobiny (HGB lub Hb), wartość hematokrytu (HCT lub Ht) oraz liczbę płytek krwi (PLT). Tych kilka parametrów można uznać za główne na wyniku morfologii. Pozostałe wielkości, często bardzo pomocne w określaniu przyczyn stwierdzanych nieprawidłowości, zwykle analizujemy w dalszej kolejności.

Leukocyty (WBC)
Leukocyty, nazywane inaczej białymi ciałkami krwi, w głównej mierze odpowiedzialne są za zwalczanie czynników zakaźnych i wywoływanie stanu zapalnego. Jeśli wartość tego parametru jest podwyższona, zazwyczaj wskazuje to na zakażenie (bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze lub grzybicze) lub obecność ostrego lub przewlekłego stanu zapalnego. Wysokie wartości, rzędu kilkudziesięciu tysięcy leukocytów w mikrolitrze, mogą oznaczać białaczkę. Także inne stany chorobowe, jak urazy, oparzenia, nowotwory różnych narządów, zawał serca, czy różne choroby metaboliczne, mogą sprawiać, że wartości WBC będą podwyższone. Niewielkie odchylenia od normy mogą także być stanem zupełnie prawidłowym, nie związanym z chorobą.

Obniżenie wartości WBC nazywane jest leukopenią. Co ciekawe, jedną z częstszych przyczyn takiego stanu jest paradoksalne obniżenie liczby leukocytów wywołane zakażeniem wirusowym (szczególnie ospa wietrzna, odra, różyczka, grypa), ale niekiedy też bakteryjnym, zwłaszcza jeśli dochodzi do rozwoju sepsy. Oczywiście dla postawienia diagnozy zawsze ważny jest całokształt obrazu klinicznego, a nie izolowany wynik laboratoryjny. Inne choroby, mogące stać za obniżeniem WBC, to: aplazja szpiku kostnego, uszkodzenia tego narządu wywołane na przykład lekami, czy choroby nowotworowe krwi.

Pomocniczą wartość w określaniu przyczyny stanu zapalnego ma na wyniku morfologii oznaczenie poszczególnych frakcji białych krwinek. Wzrost neutrofilów będzie sugerował infekcję bakteryjną, limfocytów – wirusową, a eozynofilów – pasożytniczą. Oczywiście interpretacja otrzymanego wyniku nie jest tak prosta i zawsze musi być dokonywana w kontekście stanu zdrowia pacjenta i objawów jakie prezentuje, ponieważ różnych przyczyn wzrostu poszczególnych frakcji leukocytów jest całe mnóstwo.

Erytrocyty (RBC) i hemoglobina (HGB)
Główną chorobą, jaką można zdiagnozować oznaczając stężenie hemoglobiny, jest anemia. Tą nazwą określamy stan, w którym wartość HGB spada poniżej normy. Ponieważ hemoglobina znajduje się wewnątrz erytrocytów, także obniżenie liczby RBC związane będzie z obniżeniem HGB i diagnozą anemii. Z kolei podwyższone wartości HGB oraz liczby erytrocytów mogą występować u sportowców, ludzi z chorobami płuc, w stanach przewlekłego niedotlenienia, czy wreszcie w chorobach rozrostowych krwi, jak np. czerwienica prawdziwa. Parametry pochodne układu czerwonokrwinkowego, a więc MCV – średnia objętość krwinki, czy MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w krwince, pomocne są w różnicowaniu przyczyn anemii, zaś RDW, a więc parametr mówiący jak bardzo krwinki czerwone różnią się między sobą wielkością, często wskazuje na szybką odnowę tych komórek w stanach ich utraty.

Płytki krwi (PLT)
Jeśli na wyniku morfologii widzimy obniżoną wartość PLT, oznacza to małopłytkowość. Do najczęstszych przyczyn takiego stanu należy pierwotna małopłytkowość immunologiczna, o nieznanej przyczynie, polegająca na niszczeniu płytek krwi przez autoprzeciwciała. Inne częste przyczyny to: choroby szpiku, gdzie płytki są produkowane, reakcje polekowe, np. po stosowaniu heparyny niefrakcjonowanej, czy też przeróżne infekcje. Częstą przyczyną z kolei podwyższenia wartości PLT, a więc nadpłytkowości, są infekcje i stan zapalny w organizmie, choć oczywiście nie można wykluczyć także choroba rozrostowej.

Wykonując badanie morfologii krwi, warto mieć podstawową wiedzę na temat jego interpretacji, choćby po to, by zdawać sobie sprawę z tego, jak wiele różnych chorób może powodować odchylenia od normy i by nie przestraszyć się, jeśli nie wszystkie wartości będą się mieścić w prawidłowym zakresie. Szczególnie ostrożnym trzeba być w interpretacji wyników badań dzieci, bo dla nich normy znacząco różnią się od tych dla dorosłych, a często nie jest to uwzględniane na wydrukach z laboratorium.

^{Fot. medistore.com.pl
Autor zewnętrzny}